เทพประจำดาวทั้ง 28 กลุ่มดาวนักษัตรัมของอินเดีย

รูป 27 กลุ่มดาวไทย

ที่มา นิพัทธ์พร เพ็งแก้ว. (2545).สรรพปัญญาจากตำราดาว . [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: นิตยาสารสารคดีฉบับออนไลน์ ปีที่ ๑๗ ฉบับที่ ๒๐๓ เดือน มกราคม ๒๕๔๕ https://www.sarakadee.com/feature/2002/01/wisdom_stars.htm (18/3/2564).

1. อัศวินี अश्विनी หรือ อัสสวรณี

อัศวินี หรือ อัสสวรณีอยู่ในราศีเมษ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวม้าตก หรือ ม้าหางหอน ซึ่งดาวในภาษาไทยกลาง ว่า ดาวม้า ดาวคอม้า ดาวหางหนู ประกอบด้วยดาวอยู่เรียงรายกัน 5 ดวง ในแผนที่ตารางดาวล้านนา ถือเป็นดาวฤกษ์ประจำเมืองขอม

ดาวม้าตก ทั้ง 5 ดวงคือ	ดาวอัศวินี
ดาว Beta-Arieties	ดาว β  Arieties
ดาว Alpha-Arieties	ดาว γ  Arieties
ดาว Gamma-Arieties
ดาว Alpha-Triangulum
ดาว Eta-Pisces

 

2. ภรณี भरणी  

ภรณีอยู่ในราศีเมษ มีชื่อล้านนาว่า ดาวเขียง หรือ เขียงกอม ชื่อดาวในภาษาไทยกลางว่า ดาวแม่ไก่ หรือ ดาวก้อนเส้า ประกอบด้วยดาว 3 ดวง เรียงกันเป็นรูปสามเหลี่ยม เหมือนก้อนเส้า หรือ เป็นกลุ่มดาวฤกษ์ประจำเมืองพุก่ำ หรือ พุกาม

ดาวเขียงกอม (ดาวแม่ไก่)	ภรณี
ดาว35 Arieties	ดาว35 Arieties
ดาว39  Arieties	ดาว39  Arieties
ดาว41 Arieties	ดาว41 Arieties

 

3. กฤตติกา कृत्तिका หรือ กิตติกา

กฤตติกา หรือ กิตติกาอยู่ในราศีพฤษภ แต่ในตารางดาวล้านนาว่าอยู่ในราศีเมษ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาววี หรือ ดาววีไก่น้อย ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวลูกไก่ ประกอบด้วยดาว 7 ดวง เรียงเป็นรูปพัด ถือเป็นดาวฤกษ์ประจำเมืองอาฬวี ( เชียงรุ่ง หรือ สิบสองปันนา )

วางตัวเหมือนที่เขียนไว้ในแผนที่ตารางดาวล้านนา กล่าวคือ เป็นรูปพัด ดาวฤกษ์ทั้ง 7 ดวง ได้แก่

ดาววี (พัด) หรือ ดาวลูกไก่ Pleiades	กฤตติกา Pleiades
ดาว Eta – Tauri (Alcyone)	ดาว Eta – Tauri (Alcyone)
ดาว 17 – Tauri (Electra)	ดาว 17 – Tauri (Electra)
ดาว 20 – Tauri (Maia)	ดาว 20 – Tauri (Maia)
ดาว 23 – Tauri (Merope)	ดาว 23 – Tauri (Merope)
ดาว 19 – Tauri (Taygeta)	ดาว 19 – Tauri (Taygeta)
ดาว 27 – Tauri (Atlas)	ดาว 27 – Tauri (Atlas)
ดาว 28 – Tauri (Pleione)	ดาว 28 – Tauri (Pleione)

 

4. โรหิณี  रोहिणी หรือ พราหมณี

โรหิณี หรือ พราหมณี อยู่ในราศีพฤษภ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวค่าง หรือดาวกระจม (มงกุฎ) มีชื่อในภาษาไทยกลางว่า ดาวจมูก หรือ ดาวกระจม ประกอบด้วยดาวจำนวน 7 ดวง เรียงกันเป็นรูปมงกุฏ ในแผนที่ตารางดาวล้านนามี 5 ดวง ถือเป็นดาวประจำเมืองมลารัฏฐะ ( เชียงตุง )

 

ดาวค่าง ดาวกระจม	ดาวโรหิณี
ดาวAlpha-Tauri หรือดาวอัลดีบาแรน Aldebaran	ดาวAlpha-Tauri หรือดาวอัลดีบาแรน Aldebaran
ดาวEpsilon-Tauri
ดาวDelta –Tauri
ดาวGamma –Tauri
ดาวNu –Tauri

 

การวางตัวของดาวทั้ง 5 ดวง ดังกล่าวเป็นรูป “ ตัววี (V) “ สอดคล้องกับที่วาดไว้ในแผนที่ตารางดาวล้านนา

ทางดาราศาสตร์จัดดาวอัลดีบาแรน ว่าเป็นดาวฤกษ์ประเภทดาวยักษ์แดง มีขนาดใหญ่กว่าดวงอาทิตย์ ประมาณ 40 เท่า สว่างกว่าดวงอาทิตย์ประมาณ 125 เท่า และห่างจากโลกประมาณ 68 ปีแสง หรือ 644 ล้านล้านกิโลเมตร บนท้องฟ้าดาวอัลดีบาแรนจัดเป็นดาวฤกษ์ที่มีความสว่างปรากฏเป็นลำดับที่ 13 ของบรรดาดาวฤกษ์ทั้งหมดที่ปรากฏบนท้องฟ้า

5. มฤคศิรา मृगशिरा 

 มฤคศิระ หรือ มิคสิระ อยู่ระหว่างราศีพฤษภ และราศีเมถุน มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวหัวเนื้อ ซึ่งตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวหัวเนื้อ ดาวหัวเต่า ดาวเนื้อ หรือ ดาวโค ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 3 ดวง เรียงกันเป็นรูปสามเหลี่ยม ถือเป็นดาวประจำเมืองหงสาวดี

ดาวหัวเนื้อ	มฤคศิรา
λ Lambda – Orions	λ Lambda – Orions
Φ Phi–1 Orionis	Φ Phi–1 Orionis
Φ Phi-2 Orionis	Φ Phi-2 Orionis

 

6. อารทรา आर्द्रा   หรือ อารทะ

อารทะ หรือ อารทรา อยู่ในราศีเมถุน มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวด้ง ( กระด้ง ) หรือ ดาวหมากแขง ตรงกับภาษาไทยกลางว่า ดาวฉัตร หรือ ดาวใบสำเภา ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 4 ดวง ( บางตำราถือเอาดาวสุกใสเพียงดวงเดียว เรียก ดาวตาสำเภา ) ถือเป็นดาวประจำเมืองกลิงครัฏฐะ

ดาวด้ง หรือดาวหมากแดง	อารทรา
Alpha  Orions  หรือ Betelgeuse	Alpha  Orions  หรือ Betelgeuse
ดาวด้ง 2 ? (ยังเทียบสากลไม่ได้)
ดาวด้ง 3 ? (ยังเทียบสากลไม่ได้)
ดาวด้ง 4 ? (ยังเทียบสากลไม่ได้)

 

7. ปุนวรสุ पुनर्वसु  

ปุนัพสุ หรือ ปุนวรสุ อยู่ระหว่างราศีเมถุน กับราศีกรกฏ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวสะเพลา(สำเภา) ตรงกับภาษาไทยกลางว่า ดาวเรือชัย หรือ ดาวสำเภา ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 6 ดวง เรียงกันเป็นรูปโค้งท้องเรือ ( บางตำราว่า 3 ดวง ) ถือเป็นดาวประจำเมืองทะโค่ง ( เมืองร่างกุ้ง )

ดาวสะเพรา หรือดาวสำเภา	ปุนัรวสุ
ดาวAlpha Gemini (Castor)	ดาวAlpha Gemini (Castor)
ดาวBeta Gemini (Pollux)	ดาวBeta Gemini (Pollux)
ดาวGamma Gemini
ดาวMu Gemini
ดาวEpsilon Gemini
ดาวDelta Gemini

 

8. ปุษยะ पुष्य

ปุษยะ หรือ ปุสสยะ อยู่ในราศีกรกฏ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวเรือนห่าง หรือ ดาวพิดาน ตรงกับชื่อดาวในภาษาไทยกลางว่า ดาวปุยฝ้าย ดาวสมอสำเภา ดาวปู ดาวดอกบัว หรือ ดาวพวงดอกไม้ มีดาวเรียงกันอยู่ 6 ดวง เป็นรูปสมอ หรือ เรียงกันห้าดวงเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู แต่ตามแผนที่ตารางดาวล้านนา มี 4 ดวง เรียงกันอยู่เป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองดอกบัว ( ยังไม่พบว่าอยู่ที่ใด )

ดาวเรือนห่าง หรือดาวปุยฝ้าย	ปุษยะ
ดาวDelta Cancri	ดาว Delta Cancri  (δ Cancri)
ดาวGamma Cancri	ดาว Gamma Cancri (γ Cancri)
ดาวTheta Cancri	ดาวTheta Cancri (θ Cancri)
ดาวEta Cancri

 

9. อัศเลษา अश्लेषा

อสิเลสะ หรือ อัสสเลสะ ในตำราดูดาวว่าอยู่ในราศีสิงห์ แต่ในตารางแผนที่ดาวล้านนาเขียนอยู่ในราศีกรกฏ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวม้า หรือ ดาวคอกม้า ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวเรือน ดาวพ้อม หรือ ดาวแขนคู้ ประกอบด้วยกลุ่มดาวเรียงกัน 5 ดวง แต่ในแผนที่ตารางดาวล้านนา มีจำนวน 6 ดวง เรียงกันเป็นรูปโค้งคว่ำ ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองวิเทหะ ( เมืองฮ่อ-ยูนนาน )

ดาวคอกม้า หรือดาวเรือน ทั้ง 6 ดวง	อัศเลษา
ดาวEpsilon-Hydrae (ε Hydrae)	ดาวEpsilon-Hydrae (ε Hydrae)
ดาวDelta Hydrae (δ Hydrae)	ดาวDelta Hydrae (δ Hydrae)
ดาวSigma Hydrae (σ Hydrae)	ดาวSigma Hydrae (σ Hydrae)
ดาวEta Hydrae (η Hydrae)	ดาวEta Hydrae (η Hydrae)
ดาวRho Hydrae (ρ Hydrae)	ดาวRho Hydrae (ρ Hydrae)
ดาวZeta Hydrae

 

10. มฆา मघा  

มาฆะ หรือ มฆา อยู่ในราศีสิงห์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวงู หรือ ดาวสาวน้อย ตรงกับภาษาไทยกลางว่า ดาวลิง ดาวงูตัวผู้ หรือ ดาวงูเลื้อย ประกอบด้วยดาวเรียงสับกันในลักษณะฟันเลื่อย 5 ดวง ถือเป็นดาวฤกษ์ประจำเมืองพาราณสี

ดาวงู หรือดาวสาวน้อย ภาคกลางเรียก ดาวลิง ดาวงู	มฆา
ดาว Alpha  Leonis	ดาว Alpha  Leonis  (Regulus or  Cor Leonis)
ดาวEta Leonis
ดาวGamma Leonis
ดาวZeta Leonis
ดาวEpsilon Leonis

 

ดาว “ Alpha-Leonis “ มีชื่อเฉพาะว่า “ เรกิวลัส ( Regulus ) มาจากภาษากรีก แปลว่า “ กษัตริย์องค์เล็ก “ ทางละตินเรียกดาวดวงนี้ว่า “ คอร์ลีโอนิส ( Cor Leonis ) “ แปลว่า “ หัวใจสิงห์ “

 

11. ปูรวาผาลคุนี पूर्वाफाल्गुनी  

 ปุพพผลคุณ หรือ ปุพพผลคุนี อยู่ในราศีสิงห์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวพิดาน หรือ ดาวพิดานน้อย ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวเพดานหน้า ดาวงูตัวเมีย หรือ ดาวแรดตัวผู้ ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 2 ดวง ( ดาวเพดานหน้า ) หรือ จำนวน 5 ดวง ( งูตัวเมีย ) แต่ในแผนที่ตารางดาวล้านนาระบุว่า ดาวพิดานน้อย นี้มีจำนวน 4 ดวงเรียงกันเป็นรูปสี่เหลี่ยม ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองมิดิลานคร

 

ดาวพิดานน้อย หรือดาวแรดตัวผู้	ปูรวาผาลคุนี
ดาว Delta Leonis (δ Leonis)	ดาว Delta Leonis (δ Leonis)
ดาว Theta Leonis (θ Leonis)	ดาว Theta Leonis (θ Leonis)
ดาว Beta Leonis
ดาว 93 Leonis

 

12. อุตตราผาลคุนี  उत्तराफाल्गुनी  

อุตตรผลคุณ หรือ อุตรผลคุนี อยู่ในราศีกันย์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวหัวเนื้อตัวแม่ ในแผนที่ตารางดาวล้านนาระบุแต่ชื่อที่เป็นภาษาสันสกฤต แต่ไม่ได้ระบุหมายเลข และชื่อภาษาล้านนา รวมทั้งการเขียนรูปกลุ่มดาวไว้แต่อย่างใด กลุ่มดาวนี้ภาษาไทยกลางว่า ดาวงูเหลือม ดาวเพดานหลัง หรือ ดาวแรดตัวเมีย ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 2 ดวง หรือ 8 ดวง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองจำปานคร

ดาวหัวเนื้อตัวเมีย	อุตตราผาลคุนี
ดาว “ Beta Leonis (β Leonis or Denebola)	ดาว “ Beta Leonis (β Leonis or Denebola)
ดาว Xi  Virginis
ดาว Nu Virginis
ดาว Pi Virginis
ดาว Omicron Virginis

 

13. หัสตะ  हस्त  

หัสตะ หรือ หัตถะ ในตำราดูดาวฤกษ์ 27 ตัว ว่าชื่อ “ ดาวช้างหลวง “ มีจำนวน 5 ดวง อยู่ในราศีกันย์ แต่ในตารางดาวระบุว่า “ ดาวช้างหลวง “ นี้อยู่กลางราศี หรืออยู่กลางกลุ่มดาวทั้งหลาย และมีจำนวนดาว 5 ดวงเท่านั้น แต่ความจริงแล้วเป็นดาวคนละกลุ่มกัน ในแผนที่ตารางดาวล้านนาระบุไว้ว่า ดาวฤกษ์กลุ่มที่ 13 นี้ ชื่อ ดาวศอกคู้ อยู่ในราศีกันย์ และ มีจำนวน 5 ดวงเรียงกันมีลักษณะคล้ายศอกคู้ภาษาไทยกลางเรียกดาวหัสตะว่าเป็น ดาวฝ่ามือ ดาวศอกคู้ ดาวหัวช้าง ดาวช้างถือเป็นกลุ่มดาวประจำเ มืองธัญญวดี ( เมืองยะไข่ )

 

ดาวช้างหลวง	หัสตะ
ดาว Alpha Corvi (α  Corvi)	ดาว Alpha Corvi (α  Corvi)
ดาว Epsilon Corvi (ε Corvi)	ดาว Epsilon Corvi (ε Corvi)
ดาว Gamma Corvi (γ  Corvi)	ดาว Gamma Corvi (γ  Corvi)
ดาว Beta Corvi (β  Corvi)	ดาว Beta Corvi (β  Corvi)
ดาว Delta Corvi (δ  Corvi)	ดาว Delta Corvi (δ  Corvi)

 

 

14. จิตรา चित्रा 

จิตรา หรือ จตระ อยู่ในราศีตุลย์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวไต้ไฟหลวง แต่ในตารางดาวล้านนาเขียนว่า ไต้ไฟน้อย ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวตาจระเข้ ดาวต่อมน้ำ ดาวไต้ไฟ ดาวไฟ เพราะมีดาวสุกใสเพียงดวงเดียว แต่ในตารางดาวนั้น กลุ่มดาวจิตราประกอบด้วยดาวจำนวน 2 ดวง วางตัวในแนวดิ่ง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองเวสาลี

ดาวไต้ไฟหลวง	จิตรา
Alpha Virginis “ สไปกา ( Spica )	Alpha Virginis “ สไปกา ( Spica )

 

15. สวาตี स्वाती  

สวาติ หรือ สวาสติ อยู่ในราศีตุลย์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวไต้ไฟน้อย แต่ในตารางดาวล้านนาเขียนว่า ดาวไต้ไฟหลวง ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวกระออมน้ำ ดาวช้างพัง ดาวงูเหลือม ดาวดวงแก้ว มีดาวเรียงกัน 5 ดวง ( บางตำราว่า 7 ดวง ) ในตารางดาวระบุว่า ดาวในกลุ่มดาวนี้มี 2 ดวงวางตัวในแนวดิ่ง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองมุลละเขิง ( ไม่ทราบว่าตรงกับเมืองใด )

ดาวไต้ไฟน้อย หรือ ดาวดวงแก้ว	สวาตี
Alpha-Bootes หรือ อาร์คตุรุส ( Arcturus )	Alpha-Bootes หรือ อาร์คตุรุส ( Arcturus )

 

16. วิสาขะ विशाखा  

วิสาขะ อยู่ในราศีตุลย์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวขอบด้ง หรือ ดาวขงมอน ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวแขนนาง ดาวหนองลาด ดาวฆ้อง ดาวคันฉัตร ดาวควาย ดาวเขาควาย ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 4 ดวง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองจัมปานคร

 

ดาวขอบด้ง หรือดาวขงมอน	วิสาขะ
ดาว  Iota Librae (ι Librae)	ดาว  Iota Librae (ι Librae)
ดาว Alpha Librae (α Librae)	ดาว Alpha Librae (α Librae)
ดาว Beta Librae (β Librae)	ดาว Beta Librae (β Librae)
ดาว Gamma Librae (γ Librae)	ดาว Gamma Librae (γ Librae)
ดาว Delta Librae

 

17. อนุราธา अनुराधा  

อนุราธะ อยู่ในราศีพิจิก ในตำราดูดาวไม่ได้ระบุหรือเขียนภาษาล้านนาไว้ แต่ในตารางดาวล้านนาระบุว่าชื่อ ดาวจักรพระยาอิน ประกอบด้วยกลุ่มดาวจำนวน 5 ดวง มีลักษณะคล้ายแอก ชื่อภาษาไทยกลางระบุไว้คือ ดาวหงอนนาค ดาวธนู ดาวประจำฉัตร ดาวฉัตร ดาวนกยูง ดาวหน้าไม้ กลุ่มดาวนี้ประกอบด้วยดาวจำนวน 14 ดวง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองเชตุตรนคร ( เมืองของพระเวสสันดร )

ดาวจักรพระยาอิน	อนุราธา
ดาว  Delta Scorpii หรือ Dschubba (δ Scorpionis)	ดาว  Delta Scorpii หรือ Dschubba (δ Scorpionis)
ดาว Beta Scorpii (β Scorpionis)	ดาว Beta Scorpii (β Scorpionis)
ดาว Pi Scorpii (π Scorpionis)	ดาว Pi Scorpii (π Scorpionis)
ดาว Rho Scorpii
ดาว Nu Scorpii

 

18. ชเยษฐา  ज्येष्ठा  

เชฏฐะ อยู่ในราศีพิจิก ทั้งในตำราดูดาว และตารางดาวต่างไม่ระบุชื่อภาษาล้านนาของกลุ่มดาวนี้ เพียงแต่แสดงหมายเลขกำกับกลุ่มดาว และรูปวาดที่ประกอบด้วยดาว 5 ดวง ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองลังกาน้อย ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถานชื่อว่า ดาวช้างใหญ่ ซึ่งประกอบด้วยดาว 14 ดวง นอกจากนี้ยังมีชื่อในภาษาไทยกลางอีกว่า ดาวแพะ ดาวช้าง ดาวคอนาค ดาวงาช้าง ดาวงวงช้าง

 

ดาวช้างใหญ่ หรือดาวงวงช้าง	ชเยษฐา
ดาว Alpha Scorpii หรือแอนทารีส ( Antares )	(α  Scorpionis)
ดาว Sigma Scorpii	(σ  Scorpionis)
ดาว Tau Scorpii	(τ Scorpionis)
ดาว Epsilon Scorpii
ดาว Mu Scorpii

 

19. มูละ मूल  

มูละ หรือ สัตตพิสมูละ อยู่ในราศีธนู มีชื่อในภาษาล้านนาว่า ดาวช้างน้อย ตรงกับชื่อภาษาไทยกลาง นอกจากนี้ยังมีชื่อดาวไทยอีกว่า ดาวสะดือนาค ดาวแมง ประกอบด้วยดาวฤกษ์เรียงกัน 6 ดวงในตารางดาวล้านนา ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองจุฬนี ( แคว้นตังเกี๋ย )

ดาวช้างน้อย	มูล
ดาว Lambda Scorpii  หรือ Shaula (λ Scorpionis)	ดาว Lambda Scorpii  หรือ Shaula (λ Scorpionis)
ดาว Kappa Scorpii (κ Scorpionis)	ดาว Kappa Scorpii (κ Scorpionis)
ดาว Iota Scorpii (ι Scorpionis)	ดาว Iota Scorpii (ι Scorpionis)
ดาว Upsilon Scorpii
ดาว Theta Scorpii (θ Scorpionis)	ดาว Theta Scorpii (θ Scorpionis)
ดาว Eta Scorpii (η Scorpionis)	ดาว Eta Scorpii (η Scorpionis)
	ดาว Epsilon Scorpii (ε Scorpionis)
	ดาว Mu Scorpii  (μ Scorpionis)
	ดาว Zeta Scorpii  (ζ Scorpionis)
	ดาว Nu Scorpii  (ν Scorpionis)

 

20. ปูรวาษาฒา पूर्वाषाढा   

ปุพพสาฒะ อยู่ในราศีธนู ในตำราดูดาวว่าชื่อ ดาวปลายช้าง ส่วนในแผนที่ตารางดาวล้านนาใช้ชื่อว่า ดาวชีไฟ ซึ่งมีจำนวน 4 ดวง ดาวฤกษ์นี้ตรงกับภาษาไทยกลางว่า ดาวสัปคับช้าง ดาวปากนก ดาวช้างตัวผู้ ดาวราชสีห์ผู้ ดาวแรดตัวเมีย และ ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองจันทบุรี ( เวียงจัน )

 

ดาวชีไฟ	ปูรวาษาฒา
ดาว Delta Sagittarius หรือ Media (δ Sagittarii)	ดาว Delta Sagittarius หรือ Media (δ Sagittarii)
ดาว Gamma Sagittarius
ดาว Epsilon Sagittarius (ε Sagittarii)	ดาว Epsilon Sagittarius (ε Sagittarii)
ดาว Eta Sagittarius

 

21. อุตตราษาฒา उत्तराषाढा  

อุตตราสาฒะ อยู่ในราศีมกร มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวปลายหางช้าง แต่ในแผนที่ตารางดาวล้านนามิได้แสดงกลุ่มดาวนี้ไว้ กลุ่มดาวฤกษ์นี้ตรงกับชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวแตรงอน ดาวราชสีห์ตัวเมีย ดาวครุฑ ดาวช้างตัวเมีย ดาวแตรทอง ดาวแรดตัวผู้ และกล่าวว่ามีดาวจำนวน 5 ดวง และ ถือเป็นกลุ่มดาวประจำเมืองโบราณนคร

 

ดาวปลายหางช้าง	อุตตราษาฒา
ดาว Sigma Sagittarii / Nunki /Sadira (σ Sagittarii)	ดาว Sigma Sagittarii / Nunki /Sadira (σ Sagittarii)
ดาว Tau Sagittarii
ดาว Phi Sagittarii
ดาว Zeta Sagittarii (ζ Sagittarii)	ดาว Zeta Sagittarii (ζ Sagittarii)
ดาว Lambda Sagittarii

 

22. ศระวะณะ श्रवण  

สราวณะ อยู่ในราศีมกร ในตำราดูดาว ว่าภาษาล้านนาใช้ชื่อ ดาวคานหามผี แต่ในแผนที่ตารางดาวล้านนาระบุชื่อว่า ดาวขอไล่ ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน 4 ดวงเรียงกันเป็นรูปเหมือนศอกคู้ ซึ่งในภาษาไทยกลางเรียกชื่อว่า ดาวหลักชัย ดาวหามผี ดาวโลง ดาวคนหามหมู ดาวคนจำศีล ดาวฤาษี ดาวหลักชัยฤาษี และ ถือเป็นดาวประจำเมืองอักโขเพณี ( ไม่ทราบว่าตรงกับเมืองใด )

 

ดาวคนหามผี (คนแบกโรงศพ)	ศระวะณะ
ดาว Alpha Aquilae / อัลแทร์ ( Altair) (α Aquilae)	ดาว Alpha Aquilae / อัลแทร์ ( Altair) (α Aquilae)
ดาว Beta Aquilae (β Aquilae)	ดาว Beta Aquilae (β Aquilae)
ดาว Gamma Aquilae(γ Aquilae)
ดาว Delta Aquilae

 

23. ธนิษฐา धनिष्ठा  

ธนิษฐะ หรือ ธนิฏฐะ ในตารางดาวล้านนาระบุว่าอยู่ในราศีมกร และมีชื่อในภาษาล้านนาว่า ดาวไซ หรือ ดาวเพียง แต่ในตำราดูดาวว่าชื่อ ดาวกีบกวาง และให้อยู่ในราศีกุมภ์ ภาษาไทยกลางเรียกว่า ดาวกา ดาวไซ ดาวยักษ์ ดาวช้างใหญ่ ดาวพาทย์ฆ้อง ดาวเศรษฐี กลุ่มดาวนี้กำหนดให้มีดาวจำนวน 4 ดวงเรียงกันเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน และ ถือเป็นดาวประจำเมืองราชคฤหะ ( ราชคฤ )

 

ดาวไซ หรือดาวเพียง	ธนิษฐา
ดาว Alpha Delphini (α Delphini)	ดาว Alpha Delphini (α Delphini)
ดาว Beta Delphini  หรือ Al Ka’ud (Β Delphini)	ดาว Beta Delphini  หรือ Al Ka’ud (Β Delphini)
ดาว Gamma Delphini (γ Delphini)	ดาว Gamma Delphini (γ Delphini)
ดาว Delta Delphini (δ Delphini)	ดาว Delta Delphini (δ Delphini)

 

24. ศตภิษา शतभिषा  

ศตภิษะ หรือ สัตตพิสะ อยู่ในราศีกุมภ์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวช้างน้อย ในตารางดาวล้านนากำหนดหมายเลขดาวฤกษ์กลุ่มนี้ไว้ และมีรูปดาว 3 ดวง แต่ไม่ได้ระบุชื่อไว้ด้วย ชื่อภาษาไทยกลางคือ ดาวมังกร ดาวพิมพ์ทอง ดาวพิณทอง ดาวเศรษฐี ดาวงูเลื้อย ดาวยักษ์ และ ถือเป็นดาวประจำเมืองโกสัมพี

 

ดาวช้างน้อย	ศตภิษา
Lambda Aquarii	ดาว Sadachbia
ดาวช้างน้อย 1? (ยังไม่สามารถระบุได้)
ดาวช้างน้อย 2 ? (ยังไม่สามารถระบุได้)

 

25. ปูรวาภาทรปท पूर्वाभाद्रपद  

 ปุพพภัทระ อยู่ในราศีกุมภ์ มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวพิดานหลวง ซึ่งมีจำนวน 4 ดวง ตรงกับดาวหัวเนื้อทรายซึ่งมีดาวอยู่ 2 ดวง ( ในตารางดาวล้านนากำหนดให้กลุ่มดาวนี้เป็นกลุ่มดาวที่ 26 ) ชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวราชสีห์ผู้ ดาวแรดผู้ ดาวหัวเนื้อทราย ดาวเพดาน และ ถือเป็นดาวประจำเมืองอินทปัตตนคร ( เมืองขอม )

ดาวพิดานหลวง	ปูรวาภาทรปท
ดาว Alpha Pegasi หรือ Markab (α  Pegasi)	ดาว Alpha Pegasi หรือ Markab (α  Pegasi)
ดาว Beta Pegasi (β Pegasi)	ดาว Beta Pegasi (β Pegasi)

 

26. อุตตราภาทรปท उत्तराभाद्रपद  

อุตตรภัทระ อยู่ในราศีมีน มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวแม่เนื้อ แต่ในตารางดาวล้านนาไม่ปรากฏชื่อของกลุ่มดาวนี้ มีชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวราชสีห์ตัวเมีย ดาวแรดเมีย ดาวไม้เท้า ดาวใบเสา และดาวเพดาน ซึ่งประกอบด้วยดาว 2 ดวง ถือเป็นดาวฤกษ์ประจำเมืองกบิลพัสถุ์

ดาวแม่เนื้อ	อุตตราภาทรปท
ดาว Gamma Pegasi หรือ Algenib (γ Pegasi)	ดาว Gamma Pegasi หรือ Algenib (γ Pegasi)
ดาว Alpha Andromeda / Alpheratz (α Andromedae)	ดาว Alpha Andromeda / Alpheratz (α Andromedae)

 

27. เรวตี  रेवती

เรวตี อยู่ในราศีมีน มีชื่อภาษาล้านนาว่า ดาวปลาซะเพียน ซึ่งในแผนที่ตารางดาวล้านนาเขียนเป็นดาวจำนวน 10 ดวงเรียงกันเป็นวงรี ชื่อภาษาไทยกลางว่า ดาวปลาตะเพียน ดาวหญิงมีครรภ์ ดาวนาง ดาวนางพญา และ ถือเป็นดาวฤกษ์ประจำเมืองกุสินารา

 

ดาวปลาตะเพียนมี 10 ดวง แต่ดวงสำคัญคือ	เรวตี
ดาว “ Zeta Piscium (ζ Piscium)	ดาว “ Zeta Piscium (ζ Piscium)

 

28 อภิชิต

ไม่ปรากฏใน 27 กลุ่มดาวล้านนา

ดาวพิณ (ชื่อสากล)	อภิชิต
ดาว Zeta Lyrae (ζ Lyrae)	ดาว Zeta Lyrae (ζ Lyrae)
ดาว Sigma Lyrae (σ Lyrae)	ดาว Sigma Lyrae (σ Lyrae)

 

29. สัปตฤๅษี

ไม่รวม 27 กลุ่มดาวลานนา ภาคกลางเรียก ดาวเต่า ดาวจระเข้ ดาวกระบวย

ฤๅษีประจำดาว	ชื่อดาราศาสตร์ดวงดาว	ชื่อเฉพาะของดวงดาว
กระตุ	Alpha Ursae Majoris (α Uma)	Dubhe
ปุลหะ	Beta Ursae Majoris (β Uma)	Merak
ปุลัสตยะ	Gamma Ursae Majoris (γ Uma)	Phecda
อตริ	Delta Ursae Majoris (δ Uma)	Megrez
อังคิรัส	Epsilon Ursae Majoris (ε Uma)	Alioth
วศิษฐะ	Zeta Ursae Majoris (ζ Uma)	Mizar
มรีจิ	Eta Ursae Majoris (η Uma)	Alkaid

 

30. ธรุวะ

ไม่รวมใน 27 กลุ่มดาวลานนา

ดาวเหนือ (ชื่อสากล)	ธรุวะ
Polaris	Alpha Ursae Minoris

 

อ้างอิง

นิพัทธ์พร เพ็งแก้ว. (2545).สรรพปัญญาจากตำราดาว . [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: นิตยาสารสารคดีฉบับออนไลน์ ปีที่ ๑๗ ฉบับที่ ๒๐๓ เดือน มกราคม ๒๕๔๕ https://www.sarakadee.com/feature/2002/01/wisdom_stars.htm (18/3/2564).

บุญรักษา สุนทรธรรม และคณะ.(2549-2550). ดวงดาวในล้านนา. หอดูดาวสิรินทรมหาวิทยาลัยเชียงใหม่. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://119.46.166.126/self_all/selfaccess10/m4/science4_1/cai/darasart_ipst/public/story/lannamenu6_ans_inc.php.htm (18/3/2564).

Gopal Iyengar. (2018).Vedic Astrology. [online]. From website: https://thesimpleastrologer.com/ (2021/3/18).

RVA astrologers. (n.d.). Nakshatras . [online]. From website:  https://www.rahasyavedicastrology.com/ (2021/3/18).